Wat zijn de oudste Sinterklaasliedjes?

10 november 2023

Het zingen van Sinterklaasliedjes roept nostalgie op. Het herinnert ons aan fijn momenten van gezelligheid, warmte, lekkernijen en de spanning van cadeautjes. De oudste Sinterklaasliedjes die nog steeds gezongen worden, stammen uit verschillende perioden. Een van de oudste bekende liedjes die nog steeds populair is, is “Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan“, dat rond 1850 werd geschreven door J. Schenkman. Daarnaast wordt “Hij komt, hij komt / die lieve goede Sint” genoemd, dat teruggaat tot 1898 en op de melodie van “Frohlicher Landmann” van Robert Schumann is gebaseerd.

Vanaf de 17e eeuw

Er wordt aangegeven dat er al in de 17e eeuw Sinterklaasliedjes werden gezongen, maar deze zijn niet meer in gebruik. Voorbeelden van andere traditionele Sinterklaasliedjes zijn “Daar is een stoomboot aangekomen / al over de grote zee” uit ongeveer 1925 en “Wie komt er alle jaren?“, waarvan de exacte ouderdom niet gespecificeerd is, maar die ook tot de klassiekers behoren.

Deze liedjes vormen een belangrijk onderdeel van de Nederlandse Sinterklaastraditie en worden vaak tijdens de feestperiode gezongen.

Zie de maan schijnt door de bomen

Het sinterklaaslied “Zie de maan schijnt door de bomen” heeft een rijke historie. De tekst van dit bekende lied is geschreven door Jan Pieter Heije en de muziek is gecomponeerd door Joannes Josephus Viotta. De oudste bekende publicatie van het lied is te vinden in het boek “Al die kinderliederen”, dat in Amsterdam uitgegeven werd in 1861.

De oorsprong van het lied gaat echter nog verder terug. Het verscheen voor het eerst in 1845 in een boekje met kinderliedjes. Dit betekent dat het lied al bijna twee eeuwen onderdeel is van de Nederlandse Sinterklaastraditie. Het is interessant om op te merken dat hoewel de exacte naam van het boekje waarin het voor het eerst verscheen niet bekend is, het lied al lang voor de eerste gedocumenteerde publicatie in 1861 bekend was en gezongen werd.

“Zie de maan schijnt door de bomen” beschrijft de sfeer en de spanning van het heerlijk avondje, zoals het in de volksmond bekend staat. Het lied roept herinneringen op aan de opwinding van Sinterklaasavond, met zijn geschenken en lekkernijen zoals suikergoed en marsepein. Het is een van de vele liedjes die bijdragen aan de unieke en rijke traditie van het Sinterklaasfeest.

Sinterklaas kapoentje

Het lied “Sinterklaas Kapoentje” stamt uit de negentiende eeuw en kent verschillende theorieën over de herkomst van het woord ‘kapoentje’. Een theorie suggereert dat ‘kapoentje’ verwijst naar de celibataire levensstijl van Sinterklaas en in de loop van de tijd werd gebruikt om mensen die geen kinderen konden krijgen aan te duiden. In de Vlaamse taal kan ‘kapoentje’ ook een liefkozende term voor kinderen zijn, wat goed past bij de kindervriend Sinterklaas. Een andere theorie verbindt ‘kapoentje’ met Klaas Kapoen, een figuur uit spotprenten die bekend stond als misdadiger. Een simpelere verklaring is dat ‘kapoentje’ simpelweg rijmt op ‘schoentje’, wat een logische reden zou zijn voor het gebruik in het lied. Een laatste theorie is dat het woord ‘kapoentje’ in sommige regio’s een rode jurk aanduidde, wat zou kunnen verwijzen naar de rode outfit van Sinterklaas.

Hoor de wind waait door de bomen

De oorsprong van het Sinterklaaslied “Hoor, de wind waait door de bomen” is onduidelijk, omdat de auteur onbekend is. Het oudst bekende voorkomen van het lied is in de bundel “Vroolijk St. Nicolaas-feest: 20 oude en nieuwe St. Nicolaas-liedjes”, samengesteld door H.A. Almoes, die werd uitgegeven in Amsterdam in de jaren 1920. Verdere informatie over de oorsprong van dit liedje lijkt niet ruim beschikbaar te zijn. Het lied zelf gaat over de anticipatie van kinderen op de komst van Sinterklaas op pakjesavond, ondanks het slechte weer, wat kenmerkend kan zijn voor de Nederlandse winter.

Zie ginds komt de stoomboot

Zie, ginds komt de stoomboot
Uit Spanje weer aan
Hij brengt ons Sint Nicolaas
Ik zie hem al staan.
Hoe huppelt zijn paardje
Het dek op en neer
Hoe waaien de wimpels
Al heen en al weer

Zijn knecht staat te lachen
En roept ons reeds toe
Wie zoet is krijgt lekkers
Wie stout is de roe
Och, lieve Sint Nicolaas
Och, kom ook bij mij
En rijd toch niet stilletjes
Ons huisje voorbij

Hij komt hij komt die lieve goede Sint

Hij komt, hij komt
de lieve goede Sint
mijn beste vriend, jouw beste vriend
de vriend van ieder kind

Mijn hartje klopt
mijn hartje klopt zo blij
Wat brengt hij jou, wat brengt hij mij
wat brengt hij jou en mij

Wie zoet was koek
Wie stout was krijgt de roe
Hij komt, hij komt
de lieve goede Sint

mijn beste vriend, jouw beste vriend
de vriend van ieder kind
Hij komt, hij komt
de lieve goede Sint

mijn beste vriend, jouw beste vriend
de vriend van ieder kind
Mijn hartje klopt
mijn hartje klopt zo blij

Wat brengt hij jou, wat brengt hij mij
wat brengt hij jou en mij
Wie zoet was koek
Wie stout was krijgt de roe

Hij komt, hij komt
de lieve goede Sint
mijn beste vriend, jouw beste vriend
de vriend van ieder kind

Wie komt er alle jaren

Wie komt er alle jaren
Daar heel uit Spanje varen
Over de grote grote zee
Sint Nicolaas hoezee
Wie heeft een zak vol koekjes
Speelgoed en prentenboekjes
Wie brengt een zak vol lekkers mee
Sint Nicolaas hoezee

Zie de maan schijnt door de bomen

Zie, de maan schijnt door de bomen
Makkers staakt uw wild geraas
’t Heerlijk avondje is gekomen
’t Avondje van Sinterklaas

Vol verwachting klopt ons hart
Wie de koek krijgt, wie de gard
Vol verwachting klopt ons hart
Wie de koek krijgt, wie de gard

O, wat pret zal ’t zijn te spelen
Met die bonte harlekijn
Eerlijk zullen we alles delen
Suikergoed en marsepein

Maar o wee, wat bittere smart
Kregen wij voor koek een gard
Maar o wee, wat bittere smart
Kregen wij voor koek een gard

Maar ik vrees niet dat wij klagen
Vader, moeder zijn te goed
Was het ook niet alle dagen
Meestal waren wij toch zoet

Ban dus vrij de vrees uit ’t hart
‘k Wed er ligt geen enkele gard
Ban dus vrij de vrees uit ’t hart
‘k Wed er ligt geen enkele gard

Sinterklaas kapoentje

Sinterklaas kapoentje
Gooi wat in mijn schoentje
Gooi wat in mijn laarsje
Dank u Sinterklaasje

Hoor de wind waait door de bomen

Hoor, de wind waait door de bomen
Hier in huis zelfs waait de wind
Zou de goede Sint wel komen
Nu hij ’t weer zo lelijk vindt
Nu hij ’t weer zo lelijk vindt

Ja, hij rijdt in donk’re nachten
Op zijn paardje, o zo snel
Als hij wist hoezeer wij wachten
Ja gewis, dan kwam hij wel
Ja gewis, dan kwam hij wel